Bardzo ważną techniką nauki jest immersja¹. Zdefiniujemy ją jako zwiększoną ekspozycję na dziedzinę, której się uczysz. Najlepiej, jeśli wymaga ona od ciebie operowania w tej dziedzinie (a więc praktyki), ale samo otoczenie się dziedziną wciąż jest przydatną formą immersji.

Immersja jest bardzo popularna przy nauce języków obcych. W najprostszej formie oznacza ona oglądanie filmów lub czytanie tekstów w języku, którego się uczymy. Głębszą immersją mogłoby być wybranie się do kraju, w którym ten język jest używany,

niemniej jednak immersja jest przydatna także w innych dyscyplinach. Załóżmy, że chcemy ją wykorzystać w nauce programowania. Moglibyśmy otoczyć się kodem, spędzać czas wśród programistów i rozmawiać o programowaniu, kiedy tylko mamy okazję. Jeszcze lepiej, moglibyśmy zebrać grupę pasjonatów i wspólnie tworzyć projekt. Bardzo głęboką formą immersji byłoby znalezienie praktyk lub zatrudnienie się w tej branży. Dla wielu jest to potężne zanurzenie. Co prawda często stresujące, ale uwierz mi, niesamowitym jest, jak szybko takie osoby nabierają nowych umiejętności.

To tylko dwie dziedziny, ale immersja to uniwersalna technika, pomocna niezależnie od tego, czego chcemy się nauczyć. Aby jednak zrozumieć, czemu jest ona taka ważna, zacznijmy od zrozumienia, że większość nauki umiejętności oraz tego, co składa się na te umiejętności, jest podświadoma.

Podświadomość jest kluczowa

Dlaczego nauka obcego języka zajmuje tyle czasu? Cała niezbędna wiedza, która definicje słów oraz reguły gramatyczne, zmieściłaby się w jednej (raczej grubej) książce. Mimo to nawet, gdyby ktoś się nauczył tego wszystkiego na pamięć, wciąż byłoby to za mało by tego języka używać. Potrzeba nabyć płynności w natychmiastowym formułowaniu zdań, intuicji gdzie dane słowo pasuje, a gdzie nie, usłyszenia błędnie wypowiedzianego słowa tyle razy, by i tak je rozpoznać… To wszystko to umiejętności podświadome. Nie można ich opisać, trzeba je w sobie wyrobić. Do tego trzeba spędzić dość czasu z językiem, osłuchać się z nim. Zauważ, że jeśli ktoś nawet płynnie używa języka obcego, to nie myśli o każdym z używanych słów w kontekście wyuczonych definicji. To może być podpowiedź, ale zdania przede wszystkim buduje się na poziomie podświadomym.

Oto kilka przykładowych umiejętności podświadomych, kluczowych przy nauce obcego języka, programowania, matematyki i wielu innych dziedzin:

• Prawdziwe zrozumienie i odnajdywanie odpowiednich dla kontekstu słów — słowa kluczowe w programowaniu (if, while, class, filter), słowa w języku, operacje w matematyce, struktury w chemii i biologii — one wszystkie mogą zostać wyjaśnione, ale prawdziwe ich zrozumienie wymaga znacznie więcej: zobaczenia jak są używane w różnych kontekstach oraz gdzie nie pasują.
• Rozpoznawanie wzorców — algorytmy i wzorce projektowe w programowaniu, gramatyka i stylistyka w językach obcych, metody rozwiązywania równań w matematyce.
• Zrozumienie, co jest istotne — pewne zasady lub struktury mają znacznie większą istotność od innych i dopiero praktyka nam pokazuje, które są które.

Jak widać, wielu rzeczy nie da się nauczyć poprzez zakuwanie. Wymagają one praktyki oraz obycia lub osłuchania. Immersja pomaga przy obydwu.

Immersja i praktyka

Immersja jest mocno powiązana z praktyką. Praktyka jest formą immersji, gdyż wystawia nas na kontakt z dziedziną. Dobra immersja wymaga (albo przynajmniej zachęca) nas do praktyki. Niemniej jednak są to różne pojęcia. Praktyka, a najlepiej celowa praktyka, jest kluczem do pozyskania umiejętności. Immersja, czyli jak najszersze wystawienie się na uczoną dziedzinę, wspiera i uzupełnia praktykę. Najlepsze efekty uzyskujemy wtedy, gdy używamy obydwu.

Zdrowa immersja

Niewiele cię nauczy oglądanie filmu, z którego nic nie rozumiesz. Pojechanie do kraju zupełnie bez jakiejkolwiek znajomości języka może przynieść więcej frustracji niż korzyści. Kluczowym byłoby znalezienie dobrego poziomu immersji, ale niestety nie istnieją jednoznaczne zasady, gdzie on się znajduje. Polecam jednak trzymać się następujących zasad:

• Dostosuj immersję do poziomu, na jakim czujesz się komfortowo. Nie doprowadzaj się do frustracji, to ta blokuje postęp i sprawia, że wiele osób przedwcześnie rezygnuje.
• Powinieneś rozumieć przynajmniej połowę. Nauka nie jest skuteczna, gdy rozumiemy za mało. Niektórzy uważają, że ideałem jest zrozumiały wkład (ang. comprehensible input), czyli “tylko trochę ponad to, co już rozumiesz”.
• Dobrze jest mieć mechanizm korygujący błędy. Powtarzanie błędów tylko je utrwala, więc osoba zdolna i chętna, by cię skorygować, potrafi być bardzo cenna.

Przykłady immersji

Zobaczmy przykłady, jak immersja może być używana, na przykładzie kilku różnych dziedzin. Zaczniemy od najbardziej oczywistej, czyli nauki języka obcego. Następnie dla kontrastu zobaczymy przykłady dla chemii, rysunku i biegania.

Immersja przy nauce języka obcego

Możemy wykorzystać immersję do nauki języka obcego poprzez jak najczęstsze z nim obcowanie. Oto kilka pomysłów:

• Przy nauce słów możesz dorobić etykietki na przedmioty użytku codziennego i powiesić je we własnym domu.
• Zmień język,z którego korzystasz w telefonie lub na komputerze.
• Czytaj książki, oglądaj telewizję, słuchaj radia w uczonym języku.
• Uczęszczaj na spotkania, choćby na te organizowane przez uczelniany program Erasmus.
• Jeśli twoi domownicy używają tego języka, ustalcie dni, kiedy tylko w nim będziecie się komunikować.
• Użyj aplikacji łączących osoby chcące się komunikować w danym języku.

Znajdź poziom komfortowy dla siebie, może to być książeczka dla dzieci albo filmy w obcym języku z polskimi napisami.

Immersja przy nauce chemii

Oto kilka przykładów, jak moglibyśmy wykorzystać immersję do nauki chemii:

• Rób eksperymenty chemiczne albo twórz przydatne rzeczy takie jak mydło czy detergent (Zakładając, że uczysz się do egzaminu, nie jest to przecież konieczne, ale i tak może być bardzo przydatne, bo czyni to, czego się uczymy bardziej realnym. Wszystkie składniki i przepisy można znaleźć w internecine. Postępuj jednak z głową, by nie zrobić sobie krzywdy).
• Oglądaj wykłady prezentujące niesamowite eksperymenty chemiczne (przykład).
• Oglądaj filmy o wielkich chemikach oraz o wielkich odkryciach.
• Dodaj etykiety do codziennie używanych płynów i składników (takich jak woda czy sól) z ich wzorami chemicznymi oraz strukturą.

Immersja przy nauce rysunku

Przy rysunku, praktyka jest absolutnie kluczowa. Nie tylko jednak celowa praktyka. Bardzo istotne jest obycie z ołówkiem, ćwiczenie linii, zwyczajnie rysowanie tak dużo, jak tylko możliwe, nawet bez szczególnego skupienia. Dlatego młodym rysownikom zaleca się, by wszędzie nosili ze sobą ołówek i papier, a także by używali ich, kiedy tylko mogą:

• W czasie nudnych spotkań lub lekcji, nawet rysując można utrzymać uwagę.
• Słuchania audiobooków zamiast czytania książek.
• Czekania w kolejce lub w autobusie.

Poza tym, dobrą formą immersji jest otoczenie się rysunkami. Oglądaj piękne rysunki w internecie, czytaj komiksy i mangę (jeśli taki typ rysunku cię interesuje), udekoruj dom zapierającymi dech w piersiach grafikami.

Immersja przy bieganiu

Nauka biegania wymaga przede wszystkim… biegania. Niemniej istotne są także inne elementy, takie jak odpowiednie podejście (mindset) albo inspiracja do biegania. Tutaj również immersja może się przydać, na przykład:

• Czytanie książek polecanych przez wielkich biegaczach lub o nich.
• Trzymanie butów do biegania w widocznym miejscu, by przypominały o bieganiu.
• Szukanie okazji, by dobiec gdzieś, zamiast jechać tam samochodem.
• Dołączenie do klubu dla biegaczy i socjalizowane się z innymi pasjonatami.
• Słuchanie podcastów dla biegaczy.